8 listopada 2021

Piernik dojrzewający

Staropolski piernik dojrzewający jest ciastem, bez którego trudno sobie wyobrazić tradycyjne święta Bożego Narodzenia. Takie ciasto robi się tylko raz w roku, aby je przygotować trzeba uzbroić się w cierpliwość, jednak mogę wam zagwarantować, że jego smak rekompensuje każdą minutę oczekiwania.

Dlaczego piernik powinien dojrzewać?

Jeśli do tej pory nie próbowałeś piernika dojrzewającego, z pewnością zadasz sobie pytanie „Po co się męczyć”. No właśnie. Po co? Skoro szybkie ciasto korzenne z wykorzystaniem bardzo podobnych składników można zrobić dosłownie w godzinkę?

Jak to w życiu bywa, także i w tym wypadku diabeł tkwi w szczegółach. Szybki piernik może mieć podobną listę składników, jednak to piernik dojrzewający charakteryzuje się wyjątkowo pełnym i złożonym smakiem. W czasie długiego leżakowania wszystkie smaki korzennych przypraw mogą się jeszcze lepiej połączyć i rozwinąć.

Dodatkowo, w czasie dojrzewania masa nieco zmienia swoje właściwości. Z kleistego i gęstego ciasta odparowuje spora część wody, dzięki czemu staje się ono bardziej elastyczne i łatwiejsze do formowania. Finalny wypiek ma zupełnie inną strukturę niż taki klasyczny biszkopt z korzennymi przyprawami. Ale żeby o tym się przekonać, musicie najpierw go skosztować.

Jak długo powinien dojrzewać piernik?

Na tak postawione pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wielu specjalistów powiedziałoby, że im dłużej tym lepiej. Piekarze z Torunia sprzedają pierniki dojrzewające przez kilka a nawet kilkanaście miesięcy. Warto jednak pamiętać, że w takim wypadku zwykle w ich skład nie wchodzą jajka, które przez tak długi czas mogą się najzwyczajniej w świecie zepsuć.

W przypadku piernika staropolskiego, na który przepis prezentuję poniżej, przyjmuje się, że powinien dojrzewać około 6 tygodni, co oznacza że za jego przygotowanie powinniśmy się zabrać w pierwszej połowie listopada.

Nie jest to sztywna granica, bo równie dobre efekty osiągniemy leżakując ciasto 3-4 tygodnie. Absolutnym minimum są 2 tygodnie na dojrzewanie masy, co oznacza, że za przygotowanie ciasta możesz zabrać się najpóźniej w okolicy Mikołajek.

Czym przełożyć piernik dojrzewający?

Blaty piernika staropolskiego należy koniecznie przełożyć jakimś dodatkiem, który nie tylko wzbogaci smak wypieku, ale też odda mu nieco wilgoci, scalając je w jedną całość.

Zdecydowanie najbardziej tradycyjnym przełożeniem do piernika są klasyczne powidła śliwkowe. Równie dobrze sprawdzi się też czekośliwka, dżem porzeczkowy, marmolada lub inny dżem owocowy. Doskonałym pomysłem będzie również dodanie jednej warstwy marcepanu lub pasty orzechowej, które świetnie urozmaici smak ciasta.

Jak udekorować świąteczny piernik?

Aby piernik dojrzewający stał się ozdobą świątecznego stołu, warto go odpowiednio udekorować. Oczywiście w pierwszej kolejności należy oblać go solidną porcją polewy do ciast. Możesz wybrać taką przygotowaną na bazie czekolady lub tę robioną z masła i kakao.

Wierzch ciasta możesz ozdobić skórkami cytrusów, orzechami, kolorowymi posypkami lub bakaliami. Świetnie sprawdzą się też kandyzowane mandarynki lub pomarańcze.

Przepis na piernik dojrzewający

Składniki na piernik dojrzewający

Na dwa trzywarstwowe pierniki o wymiarach 15cm x 40cm
(upieczone ciasto możesz podzielić też większe lub mniejsze kawałki)

1 kg mąki pszennej (najlepiej typ 500)
500 g miodu
150 g masła
100 g smalcu (możesz zastąpić go masłem)
3 jajka
120 ml mleka
220 g cukru (trzcinowy lub biały)
3 łyżeczki sody oczyszczonej
3 łyżki mleka
szczypta soli
2 łyżki przyprawy do piernika

Dodatkowo:

powidła śliwkowe lub dżem do przełożenia upieczonego piernika
polewa czekoladowa
orzechy, bakalie lub posypki do dekoracji

Przepis na domową przyprawę do piernika

Jak zrobić piernik dojrzewający?

Przygotowanie piernika staropolskiego nie jest szczególnie skomplikowane, chociaż wymaga cierpliwości. Całe zadanie można podzielić na kilka prostych kroków, dzięki czemu zorganizowanie pracy będzie jeszcze łatwiejsze.

Piernik dojrzewający: przygotowanie ciasta

Do dużej miski przesiej mąkę. Dodaj sól, przyprawę do piernika i wymieszaj całość.

W garnku rozpuść masło, smalec cukier oraz miód. Całość gotuj do momentu aż cukier całkowicie się rozpuści. Masę należy stale mieszać, aby nic się nie przypaliło. Dodatkowo, warto pamiętać, że gotujący się miód zwiększy swoją objętość, dlatego warto użyć większego garnka.

Gorącą (ale nie wrzącą) masę miodową wlej do misy z mąką. Rozpuść sodę oczyszczoną w mleku, a następnie dodaj ją do masy na piernik staropolski. Wszystkie składniki wymieszaj ręcznie lub przy pomocy miksera, tak aby powstała jednolita i gęsta masa.

Piernik staropolski: dojrzewanie

Ciasto na piernik powinno dojrzewać w odpowiednim naczyniu. Najlepiej sprawdzi się kamionkowa misa, ale jeśli takiej nie posiadasz możesz sięgnąć po taką wykonaną z metalu, ceramiki lub szkła.

Przelej ciasto do misy, przykryj wierzch ściereczką i przewiąż naczynie sznurkiem lub nicią, tak aby materiał się z niej nie zsunął.

Misę z ciastem postaw w chłodnym miejscu, gdzie panuje temperatura około 5 stopni Celsjusza. Jeśli piernik będzie trzymany w temperaturze powyżej 10 stopni, może się zepsuć. Z kolei zbyt niska temperatura może zakłócić proces dojrzewania ciasta.

Piernik powinien dojrzewać od 2 do 6 tygodni.

Piernik dojrzewający: pieczenie i składanie ciasta

Kiedy ciasto dojrzeje, podziel je na trzy równe części.

Przygotuj blaszkę o wymiarach ok. 30cm x 40cm i wytnij kawałek papieru do pieczenia, pasujący do dna blaszki. Następnie rozwałkuj porcję ciasta na piernik dojrzewający, tak aby pasowała do prostokąta z papieru. Przełóż ciasto do blaszki. Piecz w temperaturze 180 stopni przez 18 minut. Tak samo postępuj z kolejnymi dwoma porcjami ciasta na piernik.

Wszystkie wystudzone, upieczone blaty przekrój wzdłuż na pół, tak aby utworzyły dwa długie prostokąty. Możesz też inaczej podzielić placki, w zależności od tego, ile i jak wysokich pierników chcesz przygotować. Dla lepszego efektu wizualnego możesz też równo przyciąć ich boki.

Ułóż na sobie trzy blaty ciasta, przekładając je solidną porcją powideł. Owiń pierniki papierem, a następnie obciąż je delikatnie np. przy pomocy książki lub deski i odstaw do lodówki na 2-3 dni.

Gotowy piernik oblej polewą czekoladową i udekoruj posypką, orzechami lub suszonymi owocami.